Urlop szkoleniowy dla byłego aplikanta

Zbliża się termin prawniczych egzaminów zawodowych, już w połowie marca (od 11 do 13) dotychczasowi aplikanci przystąpią do egzaminu radcowskiego lub adwokackiego. Osoby te, jeśli są zatrudnione na podstawie umowy o pracę, są uprawnione do dodatkowego urlopu w celu przygotowania się do egzaminu. Co więcej uprawnienie to wynika nie z przepisów kodeksu pracy regulujących zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników lecz z odpowiednio z ustawy o radcach prawnych albo ustawy prawo o adwokaturze. Jeden z naszych klientów, który zatrudnia aplikanta w wewnętrznym dziale prawnym, zwrócił się do nas z pytaniem o wymiar takiego urlopu i zasady jego odpłatności. Wbrew pozorom urlop przysługuje nie tylko wtedy, gdy miejscem pracy jest kancelaria. Problem ten dotyczy wszystkich pracodawców zatrudniających aplikantów. Mogą się zawieść ci z nich, którzy uznają, że brak ich zgody na odbywanie aplikacji skutkuje brakiem uprawnienia do udzielenia płatnego urlopu.

Ustawa o radcach prawnych i ustawa o adwokaturze w aktualnym brzmieniu część uprawnień przysługujących aplikantowi uzależnia od tego, czy uzyskał on zgodę pracodawcy na odbywanie aplikacji. Jeśli taką zgodę uzyskał to w trakcie odbywania aplikacji przysługuje mu zwolnienie od pracy w celu uczestniczenia w obowiązkowych zajęciach szkoleniowych z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. W przypadku zaś gdy zgody nie uzyskał zwolnienie na zajęcia nadal przysługuje, jednak nieodpłatnie. Uprawnienie do urlopu szkoleniowego jest jednak niezależne od tego, czy pracodawca wyraził zgodę na odbywanie aplikacji. Zgodnie z art. 34 ust. 3 ustawy o radcach prawnych (a także art. 78c ustawy prawo o adwokaturze) pracownik aplikant ma bowiem prawo do urlopu płatnego w wysokości 80% wynagrodzenia, w wymiarze 30 dni kalendarzowych, na przygotowanie do egzaminu radcowskiego (lub adwokackiego).

W przypadku naszego klienta pracownik składając wniosek o urlop powołał się jednak na art. 34 ust. 2 ustawy o radcach prawnych, który obecnie stanowi o uprawnieniu do nieodpłatnego zwolnienia w celu uczestniczenia w zajęciach szkoleniowych. Czyżby pomylił podstawę prawną swojego uprawnienia?

Pracownik postąpił prawidłowo. Przepis art. 34 ustawy o radcach prawnych, który reguluje uprawnienia pracowników aplikantów uległ zmianie w sierpniu 2013 r. Przed nowelizacją przewidywał dla pracowników zwolnienie od pracy w celu uczestniczenia w obowiązkowych zajęciach szkoleniowych (bez względu na to czy pracodawca wyrażał zgodę na odbywanie aplikacji) i prawo do płatnego urlopu, w wymiarze 30 dni kalendarzowych, na przygotowanie się do egzaminu radcowskiego a także zwolnienie od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu uczestniczenia w egzaminie wstępnym i radcowskim.

W tym samym czasie w analogiczny sposób uległy zmianie przepisy ustawy prawo o adwokaturze (art. 76a przewidujący zwolnienie w celu uczestniczenia w zajęciach i art. 78c przewidujący uprawnieni do urlopu szkoleniowego w celu przygotowania do egzaminu adwokackiego). Ustawa wprowadzająca zmianę tych przepisów przewiduje jednak, że do osób które zaczęły odbywanie aplikacji przed wejściem w życie ustawy nowelizującej tj. przed 23 sierpnia 2013 r. przepis art. 34 ustawy o radcach prawnych i art. 78c ustawy prawo o adwokaturze stosuje się w dotychczasowym brzmieniu. To oznacza, że osoby które w tym roku przystępują do egzaminu radcowskiego lub adwokackiego są uprawnione do pełnopłatnego urlopu szkoleniowego w wymiarze 30 dni.

W praktyce  nowe zasady, przewidujące jedynie częściową odpłatność za czas urlopu na przygotowanie do egzaminu, znajdą zastosowanie do osób przystępujących do egzaminu radcowskiego lub adwokackiego dopiero  w 2017 r.