Obecnie ściganie nadużyć finansowych pozostawiono organom krajowym. Istniejące organy Unii takie jak OLAF, Eurojust i Europol zasadniczo nie prowadzą śledztw i dochodzeń w sprawach karnych. Nowa instytucja – Prokuratura europejska (EPPO) – wypełnia tę lukę instytucjonalną.
Whistleblowing i speak-up culture to dwie wzajemnie się przenikające płaszczyzny. Odpowiedni zakres ochrony sygnalisty zwiększa szanse na liczbę zgłoszeń wewnętrznych w ramach organizacji, a procedury compliance to uczciwość i etyka – wskazywali eksperci podczas panelu „Jak zapewnić skuteczną ochronę sygnaliście i promować speak-up culture?” moderowanego przez Julię Besz z zespołu Compliance DZP, który odbył się w ramach Compliance Days 2021 organizowanych przez Instytut Compliance.
Każda nadzieja na przełomowe odkrycie w ochronie zdrowia napawa nas optymizmem i wiarą w lepszą przyszłość. Co jednak, jeśli nadzieja ta jest całkowicie fałszywa? W dzisiejszym wpisie przyjrzymy się postaci sygnalistki Eriki Cheung oraz oszustwie Theranos, w którego demaskacji pomogła.
Doctors Care – dostawca usług medycznych, działający w amerykańskich stanach Kolumbii i Karoliny Południowej, zapłaci 22,5 miliona dolarów w konsekwencji wykrycia dokonywanych przez podmiot oszustw rozliczeniowych. Nadużycie zostało ujawnione dzięki dwojgu wewnętrznych sygnalistów.
Papież Franciszek wydał w czwartek dekret zawierający przepisy antykorupcyjne, które wymagają od pracowników Watykanu, w tym kardynałów watykańskich, okresowego deklarowania, że inwestują wyłącznie w fundusze zgodne z doktryną katolicką i nie są objęci postępowaniem karnym ani nie przechowują pieniędzy w rajach podatkowych, a także zakazujący każdemu pracownikowi Watykanu przyjmowania prezentów związanych z pracą o wartości ponad 40 euro.
21 kwietnia 2021 roku odbyła się także organizowana przez wydawnictwo Wolters Kluwer debata na temat korupcji oraz jej przeciwdziałania. Debata łączyła ze sobą głosy prawników pracujących w kancelariach prawniczych oraz prawników in-house. Jedną z prelegentek była dr Anna Partyka-Opiela, szefowa działu Compliance DZP. Debata dotyczyła obecnych regulacji antykorupcyjnych w Polsce, podejścia ustawodawcy do kwestii korupcji oraz stanowiła platformę do przedyskutowania sugerowanych kierunków rozwoju polityki antykorupcyjnej na szczeblu krajowym oraz w ramach organizacji.
Doniesienia w sprawie prac nad implementacją Dyrektywy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa Unii („dyrektywa o sygnalistach”), które docierają od ustawodawcy są bardzo rzadkie i lakoniczne. Ostatnia aktualizacja miała miejsce podczas gdy opublikowano informację o powierzeniu prac nad ustawą wdrażającą dyrektywę ministrowi właściwemu ds. pracy, wobec czego Fundacja Batorego skierowała wnioski o udostępnienie informacji publicznej w tej sprawie. Uboga ilość informacji z otoczenia rządowego kontrastuje z coraz większym zainteresowaniem tematyką compliance w ramach biznesu, wobec czego odpowiedzi przesłane przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii stanowi cenne źródło wiedzy.
Konieczność ochrony sygnalistów coraz mocniej przebija się do społecznej świadomości nie tylko z uwagi na wymogi legislacyjne, ale także z uwagi na coraz szersze zrozumienie pozytywnego wpływu, jaki przynoszą zarówno społeczeństwu, jak i organizacjom, w których występujące nieprawidłowości mogą być wykryte na wczesnym etapie. Nie można jednak postrzegać ochrony sygnalistów jednowymiarowo – tylko jako zapewnienia im prawnego zabezpieczenia przed doświadczeniem działań odwetowych. Rozsądnie budowany system ochrony sygnalisty ujmuje temat holistycznie i akcentuje także konieczność zapewnienia sygnaliście wsparcia psychologicznego.
Obowiązek wdrożenia wewnętrznych kanałów zgłaszania nieprawidłowości, które zapewnią należytą ochronę dla sygnalistów zbliża się wraz z terminem implementacji unijnej dyrektywy whistleblowingowej. Wciąż nie wiadomo jednak, jakie dodatkowe obowiązki w tym zakresie nałożą regulacje na poziomie krajowym i jak owa należyta ochrona będzie musiała wyglądać w poszczególnych państwach członkowskich. Równolegle Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPCz) rzuca nieco światła na to, według jakich kryteriów powinno się przyznawać ochronę sygnalistom decydującym się na publiczne ujawnienie nieprawidłowości poza kanałami wewnętrznymi.
Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna opublikowała od dawna wyczekiwaną normę ISO 37301:2021 wyznaczającą nowy światowy standard dla systemów zarządzania zgodnością (CMS). Zastępuje ona regulację ISO 19600:2014 i w przeciwieństwie do swojej poprzedniczki, jako norma typu A, podlega certyfikacji.
